Programma winterseizoen 2024 – 2025
“Fertrouwen, hawwe wy dêr noch fidúsje yn?”
Ien fan de skaaimerken fan ús tiid is it ferlies fan fertrouwen. Fertrouwen yn de oerheid, yn ynstitúsjes of yn persoanen. Fertrouwen ek yn de takomst fan ús ierde, dy noch hieltyd fol oarloch en gewelt is en mei útputting bedriget wurdt.
Soms liket it fertrouwen sa djip fuortsakke, dat it gemis dêrfan ta wantrouwen en útsichtleasens
liedt. Misse wy dan net in wêzentlik elemint fan in minskweardiche maatskippij? Kinne teology en filosofy bydrage oan herstel fan fertrouwen? Dêr hoopje wy ús yn it kommende seizoen oer gear te setten.
“Vertrouwen, hebben we daar nog fiducie in?”
Eén van de kenmerken van onze tijd is het verlies van vertrouwen. Vertrouwen in de overheid, in instituties of in personen. Vertrouwen ook in de toekomst van onze aarde, die nog steeds vol oorlog en geweld is en uitgeput dreigt te raken.
Soms lijkt het vertrouwen zó diep weggezakt, dat het gemis ervan leidt tot wantrouwen en uitzichtloosheid. Missen wij dan niet een wezenlijk element van een menswaardige samenleving?
Kunnen theologie en filosofie bijdragen aan herstel van vertrouwen?
Daarover hopen wij ons in het komende seizoen te buigen.
Data: Inleiders:
10 september 2024 Dr. J. J. (Jean-Jacques) Suurmond
08 oktober 2024 Dr. Mr. C. J. M. (Kees )Schuyt,
12 november 2024 Dhr. D. (Dirk) van de Glind
07 januari 2025 Dr. P. (Piet)Van Veldhuizen
11 februari 2025 Ds. M.(Menso) Rappoldt
11 maart 2025 Prof. Dr. M. A. (Matthias) Smalbrugge
Plaats: de PKN kerk Eben Haëzer, Wiidswei 6, 9264 TL Earnewâld
Tijd: 19.30 – 21.30 u.
Toegangsbewijs: dit (gekleurde) programma, neem het dus alle keren mee
Dinsdag 10 september 2024
Dr. J. J. (Jean-Jacques) Suurmond
pastor, coach/supervisor en publicist
Hoe groeit vertrouwen? De les van de mystici.
Vandaag zien we veel wantrouwen, wat leidt tot polarisatie. De samenleving raakt verbrokkeld, er is minder verbondenheid. Een bekend gezegde luidt: ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’. Vertrouwen ‘komt’, het is niet iets wat we zelf kunnen maken. Het is iets wat ons gegeven wordt, als het ware ‘van de andere kant’.
Het woord ‘vertrouwen’ is in de Bijbel een synoniem voor ‘geloven’. Daarin zijn de mystici onze leermeesters. Die hadden zoveel vertrouwen dat ze de moeilijkste omstandigheden het hoofd konden bieden, zoals Etty Hillesum in kamp Westerbork, Moeder Teresa in Calcutta en Desmond Tutu in de Zuid-Afrikaanse apartheidsstaat. Geïnspireerd door de klassieker Mystiek van Evelyn Underhill, verkennen we in deze lezing wat zij ons te zeggen hebben over vertrouwen.
Dinsdag 8 oktober 2024
Dr. Mr. C. J. M. (Kees )Schuyt,
emeritus hoogleraar in de sociologie aan de Universiteit van Amsterdam (uva)
Vertrouwen in elkaar, in de samenleving en in de politiek
De socioloog George Simmel (1858- 1918) schreef in zijn klassiek geworden boek Philosophie des Geldes ( 1900; Ned. vertaling 2022): “ vertrouwen krijgt men eerst van iemand, die ‘het’ je leert, niet uit zichzelf, kennis verwerf je eerst van een ander die je vertrouwt” .
Dit mooie citaat benut ik om de grondslag van vertrouwen allereerst te zoeken in de persoonlijke relaties, tussen ouders en kinderen, tussen kinderen en hun ‘leerkrachten’, tussen docenten en hun schoolbestuur en tussen school-besturen en politieke besluitvormers. Er is derhalve een sterke relatie tussen opvoeding en onderwijs en het vertrouwen als maatschappelijk verschijnsel. Wat men is gaan noemen ‘ high trust’ – en ‘low trust’- samenlevingen met belangrijke politieke kenmerken, vindt zijn oorsprong in de opvoedingsstijlen en -systemen. Nederland is van hightrust samenleving snel veranderd in een low trust-society. Hoe is dat gekomen?
De huidige politieke malaise in de verhouding tussen burgers en de politiek uit zich in de in al meer dan twee decennia gegroeide maatschappelijke polarisatie. Belangrijk is de kenmerken van die polarisatie te herkennen en te benoemen: grof generaliseren, overdrijven, vijandbeelden scheppen, stereotypevoming, valse historische vergelijkingen, veelvuldig gebruik van sociale media e.d. Pas daarmee kan het maatschappelijk vertrouwen worden teruggevonden. Ik eindig met enkele hoopvolle opmerkingen over de afname van haat en maatschappelijke tegenstellingen.
Dinsdag 12 november 2024
Dhr. D. (Dirk ) van de Glind
theoloog, docent, beeldend kunstenaar, schrijver.
Van christelijk geloven naar menselijk vertrouwen, Een pleidooi voor universele humaniteit
Eeuwenlang benaderde het christendom het menselijk bestaan met een deprimerend en blokkerend wantrouwen. In onze verwarrende tijd, met tal van crises, is het echter meer dan ooit nodig dat we vertrouwen ontwikkelen in onze humaniteit en in onze mogelijkheden. Wanneer we daarbij de schijn-veiligheid van de waarheidsclaim én de vergoddelijking van Jezus loslaten, kunnen we de focus verleggen van gehoorzaamheid en aanbidding naar de ontwikkeling van universele humaniteit, voorbij aan de grenzen van overtuiging, religie, volk en land. Als we beseffen dat we deel uitmaken van hetzelfde universum en organisch en principieel met alles en iedereen
verbonden zijn, kunnen we met vertrouwen en in gelijkwaardigheid met elkaar omgaan en van elkaar leren. Als we het lef hebben om op te staan uit ons vermeende onvermogen en het wagen in liefde te leven, opent zich een perspectief voor een hoopvolle toekomst.
Dinsdag 7 januari 2025
Dr. P. (Piet) van Veldhuizen
predikant te Hendrik Ido Ambacht, vertaler van God 9.0 en Grenzeloos God
De rol van geloof in het grote verband
Vertrouwen (fiducie) is één van de kerncomponenten van het begrip ‘geloof’ in de joodschristelijke traditie. Zonder vertrouwen kun je niet ervaren dat je verbonden bent met de dragende krachten die onze werkelijkheid tot een goed verband maken: liefde, genade, rijk van God, geest van Christus.
Intussen is er veel dat ons vertrouwen ondermijnt: dingen die ons overkomen, mensen die ons teleurstellen of verraden, ons eigen gestel dat het laat afweten. Hoe verhoudt het kwaad in de wereld zich tot het goede verband, wie ben jijzelf daar tussenin, en welke rol spelen geloof en vertrouwen in de dynamiek van die verhouding?
Voor een antwoord op deze vragen ga ik o.a. in gesprek met het boek Grenzeloos God van Tilmann Haberer, waarvan ik de Nederlandse vertaling verzorgde. In het najaar van 2023 kregen zowel Haberer als ikzelf te maken met een levensbedreigende ziekte. Dat gaf ons beiden de gelegenheid om niet alleen een overtuiging te koesteren, maar vertrouwen te beoefenen en de goede verbondenheid aan den lijve te ervaren.
Dinsdag 11 februari 2025
Ds. M. (Menso) Rappoldt
predikant te Emmen
Geldt vertrouwen de ander of onszelf?
Het hoofdthema van seizoen is: Vertrouwen, hebben we daar nog fiducie in?
Welke beweging heeft vertrouwen? Betekent vertrouwen dat iets naar jou of naar ons toe moet komen? Een oplossing, een verandering of een verbetering die we van hogerhand of van een andere kant verwachten? Is vertrouwen een graadmeter voor hoe sterk wíj (nog) geloven dat er iets komt?
In religieuze taal spreken we op verschillende manieren van verwachting: advent, Koninkrijk van God, een eindtijd, komst of wederkomst. In sommige interpretaties moeten we alleen afwachten en klaar zijn voor het moment.
Er is ook een interpretatie, zoals van Thomas Merton, die de spanning niet legt bij of wíj nog kunnen vertrouwen of de Ander komt, maar of er op ons te vertrouwen is als het er op aankomt. Christus ís aanwezig in de wereld, Niet Christus is onzeker, maar onze ontvangst, ons antwoord en onze bereidheid om Hem/Haar te zoeken en tegemoet te gaan.
Dinsdag 11 maart 2025
Prof. Dr. M. A. (Matthias) Smalbrugge
hoogleraar aan de faculteit religie en theologie van de Vrije Universiteit te Amsterdam
Vertrouwen, een geladen woord.
Het Nederlands laat iets van trouw in het woord meeklinken, andere talen als het Frans (confiance) dragen iets meer in zich van geloof hechten aan. Ik sluit het liefste aan bij die laatste achtergrond. Hoe doen we dat ‘geloof hechten aan’? Vertrouw ik de arts? De wetenschap? Of toch maar liever al die kritische verhalen die zeggen dat we ons iets op de mouw laten spelden. Vertrouw ze niet! Maar wat moet je dan wel vertrouwen? Zo lijkt het een wedstrijd die ons tegen elkaar opzet. Denk maar terug aan de tijden van Covid-19 met zijn voor- en tegenstanders van al dan niet vaccineren. Hetzelfde in de politiek. Waarop stoelt vertrouwen dus op? Aan de hand van voorbeelden uit de geschiedenis en theologie, gaan we dat nader bekijken. Hoe zit het bij Augustinus, bij Schleiermacher, maar ook die van een schrijver als Philipppe Claudel (Schemering).
Algemene informatie:
⇒ De avonden verlopen volgens een vast stramien, nl. opening – inleiding van ongeveer 45 minuten – pauze van ongeveer 20 minuten – beantwoorden van vragen en discussie – sluiting.
⇒ De fiertalen binne sawol Frysk as Nederlânsk / de voertalen zijn zowel Fries als Nederlands. De lezingen worden in het Nederlands gehouden.
⇒ In de pauze kunnen schriftelijke vragen bij de inleider ingeleverd worden.
⇒ Er is een ringleiding aanwezig in het gebouw.
⇒ In de pauze is er koffie/thee te koop voor € 1,50.
⇒ In het gebouw mag niet gerookt worden.
De ‘Earnewâldster Rûnte / Rontonde’ is een studiekring, die zich als doel stelt om nieuwe wetenschappelijke inzichten op theologisch gebied, als mede de ontwikkelingen die daarmee samenhangen onder de aandacht van de deelnemers te brengen. Dit doel trachten we te bereiken door het organiseren van bijeenkomsten met sprekers.
We hopen hierdoor mede een onderbouwing te geven aan hen die zich actief bezighouden met een beter verstaan van de bijbel en die willen reflecteren over hun levensovertuiging en hun positie in de maatschappij.