26e jaargang
Earnewâldster Rûnte/Rotonde
Programma foar it winterskoft 2025– 2026
“Weardigens yn relaasjes”
Tidens it brainstoarmjen oer in nij thema foel it wurd Weardigens, in âlderwetsk wurd dat yn ûnmin rekke is yn wurd en died. Mar it sette ús oan it tinken. Is weardigens universeel of kultureel bûn? Is weardigens bij ús ‘ynbakt’ of wurdt it takind?
Hoe geane wij om mei de weardigens yn bygelyks finzenissen en psychiatryske ynstellingen, of yn ’e sûnenssoarch en bij eutanasy? En hawwe wij yn dizze technokratyske maatskippij, wêr hieltyd faker keunstmjittiche yntelliginsje brûkt wurdt, noch genôch each foar de weardigens fan bisten en de natûr?
Koartsein, der is in breed ferskaat oan terreinen wêryn sprake is fan weardigens en we hoopje mei dizze serie fan lêzingen in oantal aspekten dêrfan foar it fuotljocht te bringen.
“Waardigheid in relaties”
Tijdens het brainstormen over een nieuw thema viel het woord Waardigheid, een wat ouderwets woord dat in onmin is geraakt in woord en daad. Maar het zette ons aan het denken.
Is waardigheid universeel of cultureel gebonden ? Is zij bij ons ingebakken of verkrijgt de mens haar? Hoe gaan we met de waardigheid van mensen om in bijvoorbeeld gevangenissen, psychiatrische instellingen, in de gezondheidszorg en in geval van euthanasie?
Ook mogen we ons afvragen of wij in deze technocratische maatschappij, waarin steeds vaker kunstmatige intelligentie gebruikt wordt, nog voldoende oog hebben voor de waardigheid van dieren en natuur.
Kortom, er is een scala van terreinen waarin sprake is van waardigheid en we hopen in deze serie lezingen een aantal aspecten hiervan voor het voetlicht te brengen.
Data: Ynlieders:
09 septimber 2025 Prof. dr. L. (Laurens) ten Kate
14 oktober 2025 Dr. P. (Piet) van Veldhuizen
11 novimber 2025 Drs. M. (Maaike) Hoffer of drs. J.(Japke) van Malde
13 jannewaris 2026 Mr. drs. M. (Marianne) Thieme
10 febrewaris 2026 Mw. C. M.E. (Carla) Bellers
10 maart 2026 Prof. dr. P. (Paul) van Tongeren
Plaats: de PKN kerk Eben Haëzer, Wiidswei 6, 9264 TL Earnewâld Tijd: 19.30 – 21.30 u.
Dinsdag 09 september 2025
Prof. dr. L. (Laurens) ten Kate
Laurens ten Kate is bijzonder hoogleraar Vrijzinnige Religiositeit en Humanisme aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Zijn leerstoel is het initiatief van de Stichting Stimulering Vrijzinnig Gedachtegoed. Op voormeervrijzinnigheid publiceert hij regelmatig over het dilemma tussen vrijheid en verbondenheid. Zijn nieuwe boek Wereldtijd. Essay over de vraag van de vreemdeling (maart 2025) gaat over deze thema’s.
Niet naar boven, maar om je heen kijken
Emmanuel Levinas over waardig leven en moeilijke vrijheid
In 2020 kwam de wereld tijdelijk tot stilstand. De coronapandemie nam de wereld in haar greep. We vierden 75 jaar bevrijding, maar we stuitten op de grenzen van het moderne vrijheidsideaal. Vrijheid is iets anders dan ‘jezelf kunnen zijn’, ontdekten we, en we voelden ons afhankelijker dan ooit. In deze lezing neemt Laurens ten Kate u mee in het werk van de Frans-Joodse filosoof Levinas en staat hij stil bij diens bekende ‘Moeilijke vrijheid’, geschreven in de jaren zestig van de vorige eeuw. Wat zou er gebeuren als we niet langer zelf onze vrijheid bevechten, maar de ander ons vrijheid schenkt? Is dat nog vrijheid? Ten Kate laat zien hoe Levinas uitnodigt om kritisch te kijken naar de pijlers onder onze wereld: die van het neoliberale denken en het geloof in de vrije markt. Daartoe komt hij met een nieuwe kijk op religiositeit, die de waardige relatie met de andere mens centraal stelt.
Dinsdag 14 oktober 2025
Dr. P. (Piet) van Veldhuizen
Predikant te Hendrik Ido Ambacht, vertaler van God 9.0 en Grenzeloos God. Piet van Veldhuizen schreef het boekje ‘Verbondenheid’ na een periode van ernstige ziekte, om te vertellen hoe zijn wereldbeeld en zijn ziekte-ervaring samenkwamen, en hoe natuur en samenleving, aarde en hemel, God en wereld één bemoedigende samenhang vormen.
Verbondenheid
Volgens allerlei onderzoeken is ‘eenzaamheid’ één van de grootste problemen in onze samenleving. Er moet, zo horen we, veel energie gestoken worden in het tot stand brengen of in stand houden van verbinding. Misschien klopt dat wel, maar in deze lezing zal het erover gaan dat verbondenheid allang een feit is. Eenzaamheid bestaat wel als ervaring, maar niet als feit: we zijn zowel materieel als spiritueel volkomen verweven met alles om ons heen, en ook aarde en hemel zijn volkomen met elkaar verbonden.
Dinsdag 11 november 2025
Over de eventuele sprekers: Maaike Hoffers woont en werkt in de kibboets Nes Ammin. Vandaar organiseert zij voor de Nederlandse Stichting C.O.M.E. activiteiten. Japke van Malde is secretaris van de Stichting C.O.M.E.
De Stichting C.O.M.E. (Communication Middle East) is een particuliere Nederlandse stichting die al decennia jonge Palestijnen en Israëli’s een kans geeft elkaar te leren kennen tijdens tiendaagse dialoogseminars op Cyprus. Een neutrale plek waar jongeren elkaar op een respectvolle manier kunnen ontmoeten en in een open sfeer met elkaar in gesprek gaan. Tien dagen lang trekken ze met elkaar op, tijdens workshops, wandelingen en in spelvorm – een intensieve tijd waarin ook ruimte is voor plezier en ontspanning. Ook de ‘hot issues’ van de actualiteit komen altijd ter sprake.
Uit de evaluaties blijkt hoe de deelnemers dit ervaren hebben: humanisering van ‘de ander’, verbreding van perspectieven, groei van hoop, ‘een ervaring die mijn leven heeft veranderd’ en ‘het seminar was moeilijk, belangrijk, ongelooflijk en leuk’. Na heftige discussies ontmoet men elkaar bij de gezamenlijke maaltijden weer als mensen, niet als vijanden.
Dinsdag 13 jannuari 2026
Mr. drs. M. (Marianne) Thieme,
Oud-leider en medeoprichter van de Partij voor de Dieren, theoloog en promovendus aan de Vrije Universiteit Amsterdam, neemt ons mee in een reflectie op waardigheid in een wereld waarin efficiëntie en controle centraal staan. Herkennen we nog de intrinsieke waarde van dieren en natuur? En hoe kunnen we samen werken aan een wereld waarin respect en rechtvaardigheid niet alleen voor mensen, maar ook voor de aarde en al haar bewoners gelden?
Waardigheid in onze relatie met dieren en natuur
De wereld struikelt van crisis naar crisis —klimaatverandering, ontbossing, soortenverlies en vervuiling laten diepe sporen na. In onze drang naar vooruitgang hebben we de aarde en haar bewoners vaak gereduceerd tot middelen voor economisch gewin. Maar wat betekent vooruitgang als die gepaard gaat met uitputting en exploitatie? Hoe beïnvloedt een technocratische en utilitaristische kijk op de wereld onze relatie met dieren en natuur?
Dinsdag 10 februari 2026
Drs. C. M. E. (Carla)Bellers.
Humanistisch Raadsvrouw; docent, muzikant
Een terugblik, pas op de plaats en vooruitblik op 35 jaar praktijkervaringen in zorg, welzijn, onderwijs en maatschappij, waarin de waardigheid van relaties belicht worden. Rode draad is gesprekken en verhalen over leven, (on)zin, dood en verlangen. U wordt meegenomen in voorbeelden uit diverse praktijken die soms weerbarstig zijn. Hoe luister je écht naar elkaar en geef je ruimte aan levensvragen zonder pasklare antwoorden? Wat kunnen wij voor elkaar betekenen en wat is er nodig om in verbinding te blijven in tijden van onrust en nood. We gaan te rade bij onderzoek en inzichten uit de psychologie, filosofie en communicatiewetenschappen om praktijk en theorie aan elkaar te koppelen. Een pleidooi voor het delen van kwetsbaarheid en het ervaren van kracht om gevoelens van eenzaamheid te verminderen.
Disndag 10 maart 2026
Prof. dr. P (Paul) van Tongeren
Hij was hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen, Leiden en Leuven. Naast zijn academische werk houdt Van Tongeren zich al ruim twintig jaar intensief bezig met publieksfilosofie. Denker des Vaderlands van april 2021 tot april 2023.
Als publieksfilosoof publiceerde hij meer dan tien populaire boeken op basis van zijn grootste interesses: de deugdethiek van Aristoteles en Nietzsches filosofie van het nihilisme.
Kwetsbare waardigheid
De universele verklaring van de rechten van de mens begint in haar preambule met de vermelding van de ‘inherente waardigheid’ van de mens. We zijn geneigd die waardigheid op te vatten als de basis voor de rechten van de mens. Maar hoe sterk is die basis, of wat betekent ‘basis’ hier?
In de lezing zal ik betogen dat de menselijke waardigheid niet moet worden opgevat als een ‘feit’, waarop iets kan worden ‘gefundeerd’, maar als een begrip dat ons vanuit een traditie wordt aangereikt en dat ons uitdaagt om het te interpreteren en te verwerkelijken. Als de waardigheid van de mens in dubbele zin een opdracht inhoudt, en als we in de uitvoering van die opdracht op elkaar aangewezen zijn, kan het nauwelijks verbazen dat onze waardigheid, hoe onaantastbaar ook verklaard, in feite een zeer kwetsbare gestalte is. Zo wordt duidelijk dat de religieuze interpretatie van de menselijke waardigheid wel degelijk iets oplevert: geen fundament dat die waardigheid garandeert, maar een duiding die licht werpt op de paradoxale combinatie van onvervreemdbaarheid en uiterste kwetsbaarheid van dit paradoxale kenmerk van de mens.
Algemene informatie:
- De avonden verlopen volgens een vast stramien, nl. opening – inleiding van ongeveer 45 minuten – pauze van ongeveer 20 minuten – beantwoorden van vragen en discussie –
- De fiertalen binne sawol Frysk as Nederlânsk / de voertalen zijn zowel Fries als De lezingen worden in het Nederlands gehouden.
- In de pauze kunnen schriftelijke vragen bij de inleider ingeleverd
- In de pauze is er koffie/thee te koop voor € 1,50.
- In het gebouw mag niet gerookt
Bankrekening: NL59RABO0348633483 ten name van: St. Earnewaldster Runte
Toegang: € 40,00 voor alle lezingen, bij opgave is het absoluut noodzakelijk om naam en e-mailadres op te geven. Een losse lezing kost € 10,00 en kan ook ter plekke worden betaald.
De ‘Earnewâldster Rûnte / Rotonde’ is een studiekring, die zich als doel stelt om nieuwe wetenschappelijke inzichten op theologisch gebied, als mede de ontwikkelingen die daarmee samenhangen onder de aandacht van de deelnemers te brengen.
Met de serie thematische lezingen die we jaarlijks aanbieden proberen wij uw nieuwsgierigheid te prikkelen op het vlak van vragen rond religie, levensbeschouwing en zingeving.
Leden van het bestuur zijn: Hein Bergman (voorzitter), Mieke de Haan – van Medevoort, Elly Heuzeveldt (penningmeester), Jelle Rollema, Hermien Terwel (secretaris)
Voor meer informatie: www.er-rotonde.nl of bij Hein Bergman (06 55 18 73 46)